Bí quyết phỏng vấn thành công cho người đi làm trái ngành

Bạn cảm thấy mình không còn phù hợp với ngành nghề hiện tại? Bạn đang ấp ủ ước mơ theo đuổi một lĩnh vực hoàn toàn khác nhưng lo lắng sẽ bị đánh giá thấp khi đi phỏng vấn vì xuất thân "trái ngành"? Đừng lo, bạn không đơn độc.

Theo khảo sát từ VietnamWorks, có tới 60% người đi làm từng chuyển ngành ít nhất một lần trong sự nghiệp. Vấn đề không nằm ở chỗ bạn đến từ đâu, mà là bạn có đủ lý do, kỹ năng và sự chuẩn bị để chứng minh bạn phù hợp với vị trí mới hay không.

Trong bài viết này, MediWorks sẽ chia sẻ bí quyết phỏng vấn thành công cho người đi làm trái ngành, giúp bạn không chỉ vượt qua vòng phỏng vấn mà còn để lại dấu ấn trong mắt nhà tuyển dụng.

1. Hiểu rõ điểm mạnh của bản thân – và học cách “dịch” chúng

Đừng chỉ kể – hãy chuyển ngữ kỹ năng
Khi bước sang một ngành mới, bạn không nên "giấu" quá khứ làm việc, mà nên học cách diễn giải kinh nghiệm cũ sao cho liên quan tới vị trí hiện tại.

Ví dụ:

• Bạn từng làm giáo viên nhưng muốn chuyển sang làm nhân sự? Hãy nhấn mạnh kỹ năng giao tiếp, xây dựng chương trình đào tạo, kỹ năng trình bày và quản lý thời gian.
• Từng làm kế toán nhưng muốn sang làm phân tích dữ liệu? Đề cập đến khả năng xử lý số liệu, logic và độ chính xác cao, cùng với kỹ năng dùng Excel, SQL nếu có.

Tip: Hãy liệt kê 3–5 kỹ năng cốt lõi ở công việc cũ, rồi tra cứu JD (mô tả công việc) ngành mới để tìm điểm giao nhau. Đó sẽ là chất liệu chính để trả lời khi nhà tuyển dụng hỏi: "Bạn có gì phù hợp với vị trí này?"

2. Xác định lý do chuyển ngành rõ ràng

Không ai thích một ứng viên "chơi thử", nhất là ở thị trường lao động ngày càng cạnh tranh. Nhà tuyển dụng sẽ muốn biết: "Vì sao bạn rời ngành cũ? Ngành mới có gì thu hút bạn?"

Tránh các lý do tiêu cực như:

• Lương ngành cũ thấp quá
• Chán sếp
• Không còn động lực

Thay vào đó, bạn nên nhấn mạnh vào:

• Mong muốn phát triển kỹ năng mới
• Niềm đam mê lâu dài nhưng trước đây chưa có cơ hội theo đuổi
• Khả năng học hỏi và thích nghi tốt

Ví dụ trả lời tốt: "Tôi đã có 3 năm làm content marketing, và trong quá trình làm việc, tôi nhận ra mình đặc biệt yêu thích việc phân tích dữ liệu để tối ưu chiến dịch. Vì vậy, tôi chủ động học thêm về data analytics và tham gia các khóa học SQL, Google Analytics để chuyển hướng sang vị trí phân tích dữ liệu. Tôi tin rằng sự kết hợp giữa tư duy sáng tạo và khả năng phân tích sẽ giúp tôi mang lại góc nhìn khác biệt cho vai trò này."

3. Chuẩn bị Portfolio và minh chứng thực tế

Một trong những bí quyết phỏng vấn thành công cho người đi làm trái ngành là chuẩn bị “đủ bằng chứng” cho thấy bạn không phải tay mơ.
Dù bạn chưa làm việc chính thức trong ngành mới, bạn vẫn có thể chủ động xây dựng “hồ sơ năng lực”:

• Portfolio cá nhân (dành cho các ngành như thiết kế, nội dung, phân tích…)
• Dự án cá nhân / freelance: Làm cho người quen, dự án tự làm, tình nguyện cũng đều đáng giá
• Chứng chỉ chuyên môn (Google, Coursera, Udemy, FUNiX, CoderSchool,…)
• Blog hoặc kênh chia sẻ kiến thức: Điều này thể hiện đam mê và kiến thức tích lũy của bạn

Tip: Khi phỏng vấn online, hãy chuẩn bị màn hình chia sẻ để show portfolio hoặc link dẫn cụ thể. Tạo ấn tượng chủ động và chuyên nghiệp!

4. Thể hiện thái độ học hỏi và cầu tiến

Không ai mong đợi bạn "biết tuốt" khi mới chuyển ngành, nhưng thái độ và cách học của bạn là điều quyết định bạn có được chọn hay không.

Hãy chuẩn bị:

• Một vài cuốn sách, khóa học hoặc mentor mà bạn đã theo đuổi trong hành trình chuyển ngành.
• Các câu hỏi mang tính tò mò và cầu thị về công việc, ví dụ:
• “Với người mới như em, anh/chị nghĩ nên ưu tiên học gì trước trong 3 tháng đầu?”
• “Anh/chị đánh giá nhân sự thành công trong vai trò này theo những tiêu chí nào?”

Nhà tuyển dụng sẽ ấn tượng nếu bạn:

• Thể hiện tinh thần tự học (self-learning)
• Không ngại bắt đầu từ đầu nếu cần
• Có mục tiêu rõ ràng về lộ trình thăng tiến

5. Tận dụng kỹ năng mềm như một lợi thế cạnh tranh

Đi làm trái ngành không có nghĩa là bạn trắng tay – bạn mang theo kho kinh nghiệm thực chiến, và nếu biết dùng đúng cách, đó sẽ là điểm cộng không nhỏ.

Một vài kỹ năng mềm “đi cùng năm tháng” được nhà tuyển dụng đánh giá cao:

• Giao tiếp: Dù ở ngành nào, kỹ năng trình bày, thuyết phục và phản hồi chuyên nghiệp đều cực kỳ quan trọng.
• Làm việc nhóm: Biết cách phối hợp với team, thích nghi nhanh với môi trường mới.
• Giải quyết vấn đề: Kỹ năng suy nghĩ độc lập, không đổ lỗi, biết phân tích nguyên nhân và đưa giải pháp.
• Tư duy hệ thống: Đặc biệt nếu bạn từng làm trong môi trường doanh nghiệp, startup hoặc quản lý dự án.

Gợi ý: Khi phỏng vấn, hãy kể một tình huống cụ thể bạn đã dùng kỹ năng mềm để giải quyết công việc – càng thực tế, càng thuyết phục.

6. Thử sức với công ty cởi mở – đừng chỉ nhắm vào các “ông lớn”

Một bí quyết ít người chia sẻ khi đi làm trái ngành là: hãy chọn môi trường tuyển người hơn tuyển bằng cấp.

Các công ty vừa và nhỏ, startup hoặc công ty đang mở rộng:

• Thường đánh giá thái độ và tiềm năng, hơn là kinh nghiệm 100% khớp.
• Dễ chấp nhận ứng viên “trái ngành” nếu bạn chứng minh được khả năng học nhanh và cam kết lâu dài.
• Mang lại nhiều cơ hội “va chạm” để bạn học nhanh hơn.

7. Một vài câu hỏi phỏng vấn thường gặp và gợi ý trả lời

Câu 1: “Vì sao bạn lại chuyển ngành?”

• Trả lời theo định hướng phát triển bản thân
• Nhấn mạnh bạn không rẽ ngang ngẫu nhiên, mà có nghiên cứu và chuẩn bị

Ví dụ: "Tôi yêu thích mảng UX design từ lâu, nhưng trước đây chưa đủ điều kiện theo đuổi. Gần đây tôi đã hoàn thành một khóa học tại Coursera và tham gia các dự án freelance nhỏ. Tôi thấy UX cho phép tôi kết hợp sự sáng tạo và khả năng phân tích người dùng – điều tôi rất đam mê."

Câu 2: “Bạn chưa có kinh nghiệm trực tiếp, làm sao bạn đảm nhận tốt vị trí này?”

• Tập trung vào kỹ năng chuyển đổi (transferable skills)
• Nhấn mạnh tốc độ học và tinh thần chủ động

Ví dụ: "Tôi chưa làm vị trí chính thức trong mảng data, nhưng tôi từng phân tích số liệu khách hàng khi làm marketing và thường xuyên sử dụng Excel nâng cao, SQL. Tôi cũng đã hoàn thành một dự án phân tích Google Analytics cho một blog cá nhân."

Câu 3: “Bạn nghĩ bạn cần cải thiện điều gì nếu trúng tuyển?”

• Đừng nói “em không có gì cần học thêm”
• Thay vào đó, thể hiện sự tự nhận thức và kế hoạch phát triển

Ví dụ: "Em nghĩ mình cần học thêm về quy trình nội bộ của công ty và các công cụ đặc thù. Em đang tự học Jira và đã xem qua tài liệu onboarding của công ty trên mạng. Em hy vọng được mentor thêm nếu có cơ hội."

Hành trình chuyển ngành không dễ, nhưng nếu bạn đủ rõ ràng, đủ kiên trì và chuẩn bị đúng cách, không có rào cản nào là không thể vượt qua. Điều quan trọng nhất là bạn tin vào giá trị của chính mình, và sẵn sàng truyền cảm hứng đó đến nhà tuyển dụng.

Với những bí quyết phỏng vấn thành công cho người đi làm trái ngành được chia sẻ ở trên, MediWorks tin rằng bạn sẽ tự tin hơn khi bước vào buổi phỏng vấn – dù trái ngành, bạn vẫn có thể trở thành “ứng viên tiềm năng” trong mắt nhà tuyển dụng.